Türkiye, turizmin arz kaynakları olan doğal, kültürel ve sosyal unsurlardan koruma-kullanma dengesini göz önünde bulundurarak faydalanmak ve bu unsurları riske atmadan gelişmelerini ve küresel ölçekte tanınmalarını sağlamak amaçlarıyla ulusal sürdürülebilir turizm standartlarını ulusal ve uluslararası paydaşlarla iş birliği halinde geliştirmektedir. Türkiye Sürdürülebilir Turizm Endüstri Kriterleri (TR-I), Türk turizm sektörünün sürdürülebilir büyümesini temin etmek ve tüm turizm paydaşlarının katılımıyla Türk turizmine ilişkin ortak bir anlayış geliştirmek üzere oluşturulmuştur. TR-I, konaklama tesisleri ve tur operatörleri için uygulanmak üzere hazırlanmıştır. Bu çerçevede TR-I, küresel ölçekte kabul gören sürdürülebilir turizm kriterleri ile Türkiye’nin sosyal ve kültürel yapısına uygun kriterleri bünyesinde barındırmaktadır. TR-I, dört ana başlık etrafında düzenlenmiştir: sürdürülebilir yönetim; sosyo-ekonomik etkiler; kültürel etkiler ve çevresel etkiler. TR-I standartları, çeşitli ölçütler çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Türk turizm endüstrisince benimsenmesi zorunlu tutulan ilke ve uygulamaları içermektedir ve TR-I standartlarına uyum yalnızca bu belgede yer alan kriterler temelinde mümkün olacaktır.
TR-I, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA) öncülüğünde tüm sektörle ve uluslararası kuruluşlarla iş birliği halinde ortaya konmuştur. TGA, Türkiye’nin iç ve dış turizm pazarında bir marka ve cazibe merkezi haline gelmesi, somut ve somut olmayan doğal, kültürel, biyolojik ve insan ürünü mirasların keşfedilmesi, geliştirilmesi ve tanıtılması, kısa, orta ve uzun vadeli iletişim/pazarlama çalışmalarıyla Türkiye turizm kapasitesi ve turizm yatırımlarının ülke ekonomisindeki payı ve hizmet kalitesinin artırılması amacıyla çalışmalarını sürdürmektedir. Ajans, Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenen turizm strateji ve politikaları doğrultusunda Türkiye’nin turizm hedeflerine ulaşması, mevcut turizm olanaklarının dünya çapında tanıtılması ve pazarlanması, potansiyel turizm olanaklarının ise keşfedilerek geliştirilmesi ve kazandırılmasına ilişkin olarak tüm tanıtım/pazarlama/iletişim faaliyetlerini yürütmektedir.
TR-I, turizm sektöründe sürdürülebilirlik standardının geliştirilmesine yönelik uluslararası normlarda belirleyici bir organ olan Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) kriterlerine uyum sağlama sürecinde geliştirilmiştir. Bu çerçevede GSTC kriterlerinin tamamı, değiştirmeksizin TR-I tarafından benimsenmiştir. TR-I, GSTC kriterlerinin güncellenme periyoduna uygun olarak 3 ila 5 yıl arasında gözden geçirilir ve revize edilir. Revizyon planları ve gelecekteki revizyonlara halkın katılımı için önceden kayıt yaptırmakla ilgili bilgiler tga.gov.tr adresinde yer almaktadır. Web sitesi ayrıca Kriter geliştirme süreci ve bu sürecin tarihsel gelişimi hakkında bilgiler içermektedir.
TR-I’nin kapsamı aşağıdaki konuları içermektedir:
- Türkiye çapında turizm sektörü tarafından uygulanan Türkiye Sürdürülebilir Turizm Kriterleri sertifikasyonu için temel teşkil eder.
- Kriterler, her büyüklükteki işletmenin daha sürdürülebilir olması için temel yönergeler olarak hizmet eder ve işletmelerin Türkiye turizminin sürdürülebilir büyümesine katkıda bulunmasını amaçlar.
- Kriterler, Türk toplumunun, ziyaretçilerin, sektörün ve turizm yatırımcılarının sürdürülebilir turizm ilke ve uygulamaları konusunda farkındalığını artırmaya yardımcı olur.
- Kriterler, sürdürülebilir turizm sağlayıcılarını tanımak için etkili tanıtım ve pazarlamaya yönelik bir çerçeve olarak hizmet verir.
- Kriterler, sürdürülebilir turizm ve çeşitli çevre etiketleri çerçevesinde Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’ndan ve Avrupa Yeşil Mutabakatı’ndan doğan yükümlülüklerini yerine getirmesine katkıda bulunur.
- Sürdürülebilir turizm politikalarını, uygulamalarını ve gerekliliklerini geliştirmek için hükümet, sivil toplum, akademi ve özel sektör iş birliğine yönelik temel bir yaklaşım ve çerçeve belirler.
- Üniversiteler ve turizm okulları gibi eğitim-öğretim kurumlarına temel esaslar sunar.
- Sektöre ve yatırımcılara sürdürülebilirlik uygulamalarını teşvik edecek şekilde liderlik eder.
- Büyüyen dünya turizm pazarında kriterler, sürdürülebilir turizm ürünleri çerçevesinde Türkiye’nin rekabetçiliğini artırarak daha fazla pazara erişim imkanı sağlamaya yardımcı olur, hem ziyaretçiler hem de seyahat acenteleri için sürdürülebilir turizm uygulamalarını benimseyen işletmelerin seçiminde rehberlik sağlar. Kriterler ne yapılması gerektiğini söyler, nasıl yapılması gerektiğini ya da hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını söylemez. Kriterlere nasıl uyum sağlanması gerektiği, tamamlayıcı nitelikte olan performans göstergeleri, ilişkili eğitim materyalleri ve uygulama araçlarına erişim ve TGA tarafından hazırlanarak sektörün kullanımına sunulan El Kitabı ile belirlenmektedir.
Bu kriterler hakkında daha fazla bilgi ve rehberliğe, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ve TGA internet sitelerinden erişilebilir. Belirli bir durum için geçerli olmadığı bir gerekçe ile gösterildiği durumlar dışında tüm kriterlerin uygulanması Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Türk turizm sektörüne zorunlu tutulmaktadır. İstisnalar ve diğer kurallar, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından belirlenerek sektör paydaşları ve tüm kamuoyu ile şeffaf şekilde paylaşılır.